Doğa ile iç içe olmak isteyenler, sınırlarının nerelere çıkacağını bilmek isteyenler kaya tırmanışı yapabilir. Extreme sporlardan hoşlananlar için oldukça cazip olan kaya tırmanışı, dağcılık sporundan farklılaşarak, farklı duygular yaşatan bir spor olmuştur.
Bir kaya tırmanıcısı olmak için ilk olarak sporcunun kendine güveninin olması gerekir. Kendine güveni olmayan, korkan biri, kaya tırmanışı yapamaz. Bunun yanında kaya tırmanıcısı olmak için, ekipmanların da buna uygun ve kaliteli olması gerekir.
Kaya Tırmanışında Hangi Ekipmanlar Kullanılır?
- Sikke
- Takoz
- Takoz sapları
- İp
- Karabin
- Kask
- Tırmanış için ayakkabı
Kaya tırmanışı yapılırken, kaya çatlaklarına çok sık rastlanır. Buralara sikke çakılarak emniyet sağlanır. Sikke çeşitleri, profil, universal, yaprak, bıçak ve halkalı iniş sikkeleri olarak ayrılır.
Farklı şekillere, metal uç, ip ya da telden meydana gelen takoz, kaya çatlaklarına yerleştirilerek güvenlik sağlanmış olur. Sikke ile aynı özelliği taşırlar. Takoz sapları, küçük başlı takozlarda tel saplara, büyük başlarda ise ip saplara sahiptir. Takılıp çıkarma özellikleri vardır. Tırmanıcıyı taşıma görevi görür.
Esneklik özelliğine sahip ip, dinamik ipler olarak da tabir edilir. Yardımcı olan ipler ise statik özelliği taşır ve esnek değildirler. Kilitli ve kilitsiz çeşitleri olan karabin, hafif ve güçlü olma özelliği taşır. Kaç kilo çekeceği üzerinde yazmalı ve UIAA standart damgasını taşımalıdır.
Tırmanıcıların olmazsa olmazlarından olan kask, tırmanıcının koruyucusudur. Herhangi bir taş düşmesine ya da düşmeye karşı olabilecek yaralanmalardan tırmanıcıyı korur. Kaya tırmanışı için gerekli bir diğer malzeme ise ayakkabılardır. Bir kısmı hafif ve esnek olmalı bir kısmı ise sert ve ağır olması zorunlu olan tırmanış ayakkabılarında sürtünme faktörü de önemlidir. Sert ve ağır ayakkabılar eğimi az olan ve uzun tırmanışlar için, düz ve kısa duvarlı tırmanışlarda ise hafif ve esnek ayakkabılar kullanılmalıdır.
Kaya Tırmanışı Yapılabilecek Yerler Nerelerdir?
Ülkemizde kaya tırmanışı yapılabilecek yerler bulunmaktadır.
- Antalya Geyikbayırı
- Niğde Aladağlar
- İzmir Kaynaklar
- Kocaeli Ballıkayalar Kanyonu
- Antalya Çitdibi
Kaya Tırmanışı Yapılan Yerlerin Özellikleri Nelerdir?
Ülkemizde kaya tırmanışı sporunun yapılabileceği birçok farklı özelliğe sahip bölge bulunmaktadır. Antalya’da bulunan Geyikbayırı, farklı yükseklik ve eğim derecesine sahip, zorlu tırmanma yerleri bulunmaktadır.
Niğde Aladağlar’da, Cimbar Kanyonu, kaya tırmanışı için en ideal yerlerden biridir. Her seviyeden tırmanışçıya uygun kayalar, bu bölgede bulunur. İzmir Buca’da bulunan Kaynaklar Köyü’ndeki tırmanış bahçesi, tırmanış sporunu yapanlar için tercih edilecek bölgelerden biridir. Kamp yapmak için de oldukça uygun olan Kocaeli Ballıkayalar Kanyonu’nda yüzlerce tırmanış rotası bulunmaktadır. Antalya Çitdibi, zor bir parkura sahiptir.
Kaç Türlü Kaya Tırmanış Şekli Vardır?
Kaya tırmanışı, doğal kayalar üzerinde yapılabildiği gibi, suni zeminler üzerinde de yapılabilen, extreme bir spordur.
- Bouldering
- Top-Rope
- Free Climbing
- Free-Solo
- Sport Climbing
- Trad Climbing
- Aid Climbing
Tepe noktası baz alınarak, tırmanışçı, sarkıtılan ipe bağlanarak Top-Rope tırmanışı gerçekleştirilir. En güvenilir tırmanış şekli olan Top-Rope tırmanışında, ipin diğer ucu ise emniyet alan kişide bulunmaktadır.
Bir tırmanış ayakkabısı ve torba ile yapılan Bouldering, antreman amaçlı olarak gerçekleştirilir. Tırmanışçılar, bu tırmanış şekliyle çalışma yapar. Emniyet amacıyla kullanılan ip aracılığıyla yapılan Free Climbing tırmanışında, suni hiçbir ekipmandan yararlanılmaz. Tırmanıcı, kendi imkanlarıyla tırmanma yapar.
İp ve diğer malzemeler kullanılmadan yapılan en tehlikeli tırmanma şekli Free-Solo tırmanışıdır. Hata affetmeyen bir tırmanış şeklidir. Tırmanma ekipleri, daha önceden parkura yerleştirilerek uygulanan tırmanma şekli Sport Climbingtir. Lider tırmanışçının, tırmanma ekipmanlarını yerleştirerek, takipçilerinin lideri izlediği tırmanış şekli, Trad Climbing’tir. Tehlikesi az olup yine de kaza yapılabilecek bir tırmanış türüdür.
Yapay tırmanış olarak da adlandırılan Aid Climbing, tırmanış esnasında herhangi bir alet kullanılabilir bir tırmanış şeklidir.
Kaya Tırmanışı İp Düğümleri Tipleri Nasıldır?
- Sekizli düğüm
- Çift balıkçı düğümü
- Prusik düğüm
- Yarım kazık düğümü
- Tam kazık düğümü
- Perlon düğümü
Kaya Tırmanışı Derecelendirmesi Nasıl Yapılır?
Kaya tırmanışında rotaların zorluk derecesini anlayabilmek için çeşitli derecelendirmeler yapılır. Bu derecelendirmeler, kayanın çürük ya da sağlam olmasına, kaya türüne, çizilen rotanın dikeyliği ve açısına göre değişkenlik gösterir. A1 ve A5 gibi derecelendirmelerin yapıldığı kaya tırmanışında sayı yükseldikçe, tırmanışın tehlikesi, zorluğu da artmaya başlar.
Kaya Tırmanışlarında ekipmanlar kadar outdoor kıyafet seçimi de çok önemlidir. Hem yaz hem kış outdoor kıyafetlerine buradan ulaşabilirsiniz.